محافظ جان زیمنس
شرکت چندملیتی و خوشه ای زیمنس آلمان در سال ۱۸۴۷ توسط زیمنس و هالسکه تاسیس شد و در حال حاضر در حوزه تولیدات لوازم خانگی، تجهیزات تولید برق، تجهیزات نورپردازی و مخابراتی، سیستم خودکار سازی، اتوماسیون صنعتی، سامانه های اعلام حریق و تجهیزات پزشکی فعالیت دارد. به طوری که فعالیت آن به چهار بخش زیرساخت های شهری، انرژی، پزشکی و صنعتی تقسیم بندی می شود. یکی از حوزه های مهم تولیدات این شرکت، تجهیزات برقی مختلف مانند محافظ جان است.
محافظ جان زیمنس با مخفف آرتی دی وظیفه حفاظت از جان کاربر و قطع کردن جریان برق را در صورت بروز هر گونه نشتی بر عهده دارد. این محافظ جان با حداکثر سرعت موجب قطع شدن جریان و مانع از آسیب دیدگی ناشی از نشت آن می شود. به همین دلیل ما در این مقاله به بررسی محافظ جان زیمنس خواهیم پرداخت. پس همراه ما باشید.
توانایی و کاربرد محافظ جان زیمنس
همان طور که در مقدمه اشاره شد، محافظ جان زیمنس با مخفف ATD حفاظت از جان کاربران و جلوگیری از هر گونه خسارت های احتمالی به تاسیسات برقی را بر عهده دارد، به طوری که در صورت بروز هر گونه نشتی، محافظ جان بلافاصله فعال و موجب قطع شدن جریان برق و مانع از آسیب دیدگی ناشی از نشت آن می شود. در واقع این نوع کلید محافظ، وظیفه مقابله با نشتی جریان، اتصال کوتاه و حفاظت از اضافه بار را بر عهده دارد و با مقیاس و محاسبه میزان اختلاف، جریان رفت و برگشت را اندازه گیری و در صورت بروز اختلاف مدار را قطع می کند.
از ویژگی های مهم و بارز این نوع محافظ، عملکرد بالا و سرعت آن است که موجب برتری آن نسبت به بسیار دیگری از محافظ جان ها شده است. این محافظ جان به صورت تک فاز، دو فاز و سه فاز در بازار موجود است و هر کدام از انواع آن، در مکان های مختلفی کاربرد دارند. در حالت نرمال و عادی مدارهای الکتریکی میزان جریان رفت و برگشتی یکسانی دارد، اما در حالت های غیر عادی میزان جریان بین فاز و نول یکسان نیست، که در این حالت محافظ جان زیمنس وارد عمل می شود و با قطع به موقع مدار، مانع از برق گرفتگی و آسیب های احتمالی می شود.
محافظ جان زیمنس تا جریان ۵۰۰ میلی آمپر را حمایت می کند، اما معمولاً رایج ترین نوع آن در بازار از ۳۰۰ میلی آمپر تا ۳۰ میلی آمپر است. نوع چهار پل این نوع محافظ در تاسیسات صنعتی کاربرد بیش تری دارد، اما نوع دو پل آن برای برق های تک فاز و در مکان هایی مانند ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای محافظ جان زیمنس
با توضیحاتی که در بالا در خصوص محافظ جان زیمنس دادیم، می توانید به اهمیت آن پی ببرید. این کلید مزایای بسیار زیادی برای استفاده دارد که برخی از آن ها را در زیر عنوان می کنیم.
-
ممانعت از برق گرفتگی
در دنیای امروز استفاده از برق و الکتریسیته امری اجتناب ناپذیر است و کاربران در مکان های مختلفی مانند شرکت ها، کارخانجات و حتی در منازل مسکونی، همواره با جریان های برقی در تماس هستند و احتمال برق گرفتگی ممکن است در هر یک از این مکان ها وجود داشته باشد، به همین علت وجود یک محافظ جان مطمئن و کارآمد می تواند این احتمال را به حداقل ممکن برساند.
-
جلوگیری از بروز آتش سوزی
در صورت نشت جریان برق، اگر میزان جریان برابر با ۵ آمپر باشد، احتمال بروز آتش سوزی وجود دارد که در صورت وجود کلید محافظ جان زیمنس، این کلید به موقع نشت جریان را هشدار می دهد و با قطع به موقع جریان ورودی، مانع از آتش سوزی احتمالی می شود.
-
جلوگیری از هدر رفت انرژی
محافظ جان زیمنس علاوه بر نقش حفاظتی، برای جلوگیری از هدر رفت انرژی و برق مصرفی نیز کارآمد است و جریان ورودی و خروجی را کنترل می کند. به این ترتیب از میزان اصراف در مصرف برق جلوگیری می کند.
-
محافظت از منازل مسکونی و تجهیزات صنعتی
ایجاد حتی یک جرقه کوچک به دلیل اختلال در جریان برق، ممکن است در تجهیزات صنعتی حتی در منازل مسکونی موجب بروز آتش سوزی، خسارت و آسیب دیدگی شدید بین تجهیزات شود. وجود محافظ جان زیمنس از این خطر جلوگیری می کند و در صورت بروز کم ترین ایراد در مسیر جریان برق، به موقع و با سرعت عمل بالایی مدار را قطع می کند.
انواع محافظ جان زیمنس
محافظ جان زیمنس نیز مانند بسیاری دیگر از محافظ‌ها در چند نوع مختلف تولید می شود که در بازار موجود هستند و با توجه به مکان استفاده، می توان هر کدام از آن ها را تهیه کرد از جمله؛
-
محافظ جان ACD
محافظ جان ACD مخفف Residual-Current Device
است. این محافظ جان به صورت تفضیلی میزان جریان برق را اندازه گیری می کند. از مشخصه ها و ویژگی های بارز آن عملکرد بالا و سرعت عکس العمل است و برای مصارف مختلفی مانند قطع کردن جریان های نشتی ALC، به عنوان سوئیچ های امنیتی یا RCD، به عنوان سوئیچ های گردشی و مدار قطع کننده خطاهای زمین GFC و GF کاربرد دارد. محافظ جان ACD یکی از بهترین انواع محافظ جان زیمنس موجود در بازار است.
-
محافظ جان مدل RCCB
نوع دیگری از کلید محافظ جان زیمنس مدل RCCB است که به سه تیپ A، AC و B تقسیم می شود. ولتاژ مورد استفاده در هر سه نوع تیپ یاد شده، بین ۲۰۰ الی ۴۰۰ ولت می باشد، اما میزان رنج نشتی در آن ها تفاوت دارد. به طوری که رنج نشتی در تیپ A و تیپ AC بر اساس 0.01، 0.03، 0.1، 0.5 آمپر است و رنج جریان نشتی نوع B بین 0.03 تا 0.3 آمپر می باشد. نکته بسیار مهم در خصوص این نوع محافظ جان این است که تیپ A می تواند امواج dc و ac را تشخیص دهد و تیپ B نیز امواج dc و ac تا فرکانس های 1mhz را تشخیص می دهد.
-
محافظ جان تیپ F
عملکرد تیپ F بسیار فراتر و بیش تر از تیپ A است و در برابر جریان های با قدرت ۳۰۰۰ وات نیز مقاومت دارد. میزان ظرفیت جریان های حامل نیز تا ۱۰ میلی آمپر می باشد.
-
محافظ جان تیپ RCBO
تیپ RCBO از جمله کلیدهای محافظ جان است که موجب صرفه جویی در فضا، یکپارچگی دستگاه، عملکرد بالا و قدرتمند می شود. علاوه بر آن که محافظت از جان کاربران، پیشگیری از آتش سوزی و حفظ خطوط را نیز کنترل می کند.
موارد استفاده از محافظ جان زیمنس
با توجه به وجود جریان برق و الکتریسیته در تمامی مکان های زندگی امروزی و توجه به خطرات احتمالی سیستم های الکتریکی، محافظ جان زیمنس کاربردهای بسیاری دارد و در مکان های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند که برخی از آن ها عبارت اند از:
-
مکان های دارای رطوبت و آب
از جمله مکان های مهم برای نصب و استفاده از محافظ جان زیمنس، مکان های دارای رطوبت و آب مانند سرویس های بهداشتی، حمام ها، ورودی استخرها و مواردی از این قبیل است که همواره کاربران در معرض خیس شدن قرار دارند. چون نم و رطوبت میزان عبور جریان الکتریسیته را افزایش می دهد، پس در این گونه مکان ها با بروز کم ترین نشتی، احتمال برق گرفتگی برای افراد وجود دارد، به همین دلیل نصب محافظ جان زیمنس را ضروری می کند.
-
تابلوهای ورودی جریان برق
جریان های الکتریسیته برای ورود به هر مکانی از قسمت تابلوی ورودی برق عبور می کنند و وارد آن مکان می شوند، اما این تابلوها نیز همواره در معرض خطراتی مانند آتش سوزی یا جرقه های ناشی از اتصال کوتاه و اضافه بار محافظتی قرار دارند. بنابراین نصب یک محافظ جان زیمنس در این مکان می تواند از این تابلو برق محافظت کند.
-
برای محافظت پریزها و سوئیچ های برق
پریزها و سوئیچ هایی که در داخل سیستم برقی نصب شده اند احتمال خطر برق گرفتگی افراد را در پی دارند وجود و نصب یک محافظ جان مطمئن و کارآمد می تواند خطرات احتمالی برای مصرف کنندگان و اپراتورها را کاهش دهد.
-
جلوگیری از برق گرفتگی افراد
حفاظت جان کاربران و اپراتورهایی که به طور مداوم با جریانات الکتریسیته و برقی کار می کنند، بسیار حائز اهمیت است، به همین دلیل در صنعت الکتریسیته محافظ جان ها اختراع شده اند. محافظ جان زیمنس می تواند با نصب در مکان های حساس و ورودی های برق از جان افراد در برابر خطرات برق گرفتگی محافظت کنند.
توانایی محافظ جان زیمنس
به صورت نرمال میزان جریانات رفت و برگشتی در یک مدار با یک دیگر کاملاً برابر است، اما وقتی که مدار جریان برق از حالت نرمال خود خارج می شود، مثلاً هنگامی که دستگاه الکتریکی دچار اتصالات و اختلال در کار می شود، پس میزان جریان الکتریکی رفت با برگشت نامساوی و نابرابر است، یعنی جریان الکتریکی به جای آن که از راه سیم های نول وارد شود، از طریق زمین به منبع وارد می شود که در اصطلاح به آن جریان نشتی می گویند.
محافظ جان زیمنس وجود جریان نشتی کوچک را که کلیدهای مینیاتوری یا فیوزها قادر به شناسایی نیستند، به خوبی شناسایی، به موقع مدار را قطع می کند و با این عملکرد سریع و سرعت بالا مانع از ایجاد برق گرفتگی یا آتش سوزی می شود. در نوع دیگری از اختلالات جریان های برقی، ممکن است جریان های نشتی از طریق بدن فرد با زمین تماس پیدا کنند یا به طور کاملاً اتفاقی دست اپراتور با قسمت های برق دار مدار ارتباط پیدا کند که در این حالت محافظ جان زیمنس به سرعت فعال می شود و پیش از آن که آسیبی به فرد برسد، مدار را قطع می کند.